30 września obchodzimy Międzynarodowy Dzień Tłumacza, święto wszystkich tych, bez których nie moglibyśmy przeczytać wielu naszych ulubionych książek i bez których literatura polska nigdy nie zaistniałaby w świadomości czytelników poza granicami naszego kraju. Bez których nie odbyłoby się wiele spotkań na najwyższym szczeblu, nie podpisano by wielu traktatów, umów i porozumień. Tłumacz zazwyczaj pozostaje w cieniu – w cieniu autora książki, w cieniu swojego dzieła, schowany za tekstem przekładu. A jednak gdyby nie on, nasz świat i nasza kultura wyglądałyby zupełnie inaczej.

Międzynarodowy Dzień Tłumacza jest obchodzony w dniu św. Hieronima, patrona tłumaczy. Żyjący na przełomie IV i V wieku Hieronim ze Strydonu, doktor Kościoła, święty Kościoła katolickiego, prawosławnego i koptyjskiego zapisał się w pamięci potomnych jako autor przekładu Biblii z języka greckiego i hebrajskiego na łacinę. Przekład ten, zwany Wulgatą, do dziś pozostaje jednym z najważniejszych tłumaczeń Biblii w historii.

Od kilku lat obchodom Międzynarodowego Dnia Tłumacza w Polsce towarzyszy wiele ciekawych wydarzeń kulturalnych i naukowych. W Krakowie program tegorocznego święta został przygotowany przez Instytut Cervantesa, Instytut Goethego, Instytut Francuski, Instytut Włoski i British Council, zrzeszone w EUNIC, oraz Katedrę UNESCO Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytut Książki. W Warszawie organizatorem jest EUNIC Warszawa, Żydowski Instytut Historyczny, Stowarzyszenie Tłumaczy Literackich oraz Teatr Polski i Instytut Książki.

30 września, godz. 19.00, Goethe-Institut w Krakowie, Rynek Główny 20
Bohater drugiego planu: twórca czy rzemieślnik? – dyskusja, w której udział biorą tłumacze literatury:  Laurance Dyévre, Magda Heydel, Tomasz Pindel, Abel Murcia Soriano oraz Tadeusz Zatorski. Spotkanie prowadzi Barbara Gawryluk, dziennikarka, pisarka i tłumaczka.

30 września – 27 października, Goethe-Institut w Krakowie, Rynek Główny 20
Budowniczy mostów – wystawa poświęcona laureatom Nagrody im. Karla Dedeciusa dla tłumaczy polskich i niemieckich.

30 września – 30 października
Moje ulubione tłumaczenie literackie – konkurs

10 października, godz. 19.00, Goethe-Institut w Krakowie, Rynek Główny 20
Nie zdemaskować sprawcy, czyli rzecz o tłumaczeniu kryminałów – spotkanie z Jarosławem Mikołajewskim, autorem i tłumaczem (m.in. powieści kryminalnych Andrei Camilleriego) oraz Anną i Miłoszem Urbanami, tłumaczami bestsellerowych kryminałów Nele Neuhaus. Wieczór prowadzi Szymon Kloska.

13 października, godz. 12.00 – Czuły Barbarzyńca, ul. Powiśle 11
Chuff, Uff, Puff, Uff – Rusza wielojęzyczna lokomotywa – spotkanie z Lokomotywą Juliana Tuwima w różnych językach.

Październik  – Uniwersytet Jagielloński, Katedra UNESCO
„Temat lekcji: tłumacz” – program dla licealistów (zgłoszenia: biblioteka.unesco@uj.edu.pl)

16 listopada, godz. 16.00 – Uniwersytet Jagielloński, Aula Mała, parter Auditorium Maximum, ul. Krupnicza 33
Pokaz najnowszych filmów z cyklu „Wy-Tłumaczenia” Sławomira Paszkieta (portret Karola Lesmana, tegorocznego laureata nagrody Transatlantyk przyznawanej przez Instytut Książki, oraz Andersa Bodegarda, wybitnego tłumacza i popularyzatora literatury polskiej na język szwedzki).

18 listopada, godz. 18.00 – Uniwersytet Jagielloński, Aula Średnia A, parter Auditorium Maximum, ul. Krupnicza 33
Wykład pt. „Audiodeskrypcja jako tłumaczenie audiowizualne” połączony z pokazem filmów wygłosi dr Anna Jankowska. Wstęp wolny.

Z okazji ich święta wszystkim tłumaczom pragniemy podziękować za ich pracę, dzięki której, jak pisał Ryszard Kapuściński, „rozszerzają się nasze horyzonty myślowe, pogłębia nasze rozumienie, nasza wiedza, ożywa wrażliwość”. Życzymy Wam nieustającej satysfakcji z tej doniosłej roli, jaką spełniacie we współczesnym świecie – roli swoistych łączników między narodami i kulturami, pomagających nam lepiej rozumieć świat.