Od 2006 roku w Polsce 17 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kota. To święto mające podkreślić znaczenie kotów w życiu człowieka, a także uwrażliwić na potrzeby porzuconych, bezdomnych zwierząt, które miały kiedyś dom, ale go straciły.
Kot został udomowiony około 6000 lat temu, a w starożytnym Egipcie był czczony jako święte zwierzę Bastet, bogini miłości i płodności. Do dzisiaj koty są ulubieńcami człowieka, a często wykonują też ważne obowiązki, np. Głównego Myszołapa, zwierzęcia terapeutycznego, a czasem nawet… tajnego agenta (kot agent Fred wykorzystany w 2006 roku przez nowojorską policję w akcjach demaskujących nielegalne praktyki weterynaryjne). Przy tylu zadaniach, jakie stawiamy mruczkom, warto dowiedzieć się, jak przekładać z kociego na nasze.
Najbardziej zbliżonym do mowy sposobem komunikacji kota jest miauczenie. Co ciekawe, dorosłe dzikie koty miauczą rzadko. Jest to więc specjalnie dostosowany do człowieka sposób informowania o nastrojach. Naukowcy zwrócili uwagę, że odgłos ten przypomina tonacją płacz niemowlęcia, może to dlatego tak trudno mu się oprzeć. Długie, przeciągłe miauczenie oznacza żądanie, pomiaukiwanie raz po raz oznacza zniecierpliwienie, krótkie, urwane miauknięcie oznacza złość, gardłowe warczenie to krótki komunikat: „Moje!”.
Mruczenie to z kolei informacja o odczuwaniu przyjemności i poddaniu się kota. Mruczą nawet nowo narodzone kocięta podczas pierwszego karmienia – aby okazać zadowolenie oraz zależność od matki. Kocie matki również mruczą, po to by uspokoić swoje maluchy. Mogą także mruczeć koty chore, aby w ten sposób się uspokoić.
Całą gamę kocich komunikatów znaleźć możemy w kociej mimice. Zezłoszczony kot trzyma uszy wyprostowane, skręcone lekko na boki, mruży oczy. Agresywny kładzie uszy, ma okrągłe rozszerzone źrenice. Szczęśliwy ma uszy wyprostowane, skierowane do przodu, oczy przymknięte. Kot zaniepokojony porusza energicznie wibrysami, badając otoczenie.
Zakopując swoje odchody, kot komunikuje nam uznanie naszej wyższości, swojej od nas zależności – dzikie koty zajmujące pozycję podporządkowaną maskują zapach kału, z kolei osobniki dominujące zostawiają je w miejscach eksponowanych. Załatwiając się zatem poza kuwetą, kot może sygnalizować poważne problemy.
Bardzo ważne są również sygnały, jakie koty wysyłają mową ciała. Zadowolony i spokojny kot przechadza się powoli z ogonem uniesionym do góry, siada, złączając przednie łapki i owijając je ogonem. Kot ocierający się głową o nogi chce przenieść na człowieka swój zapach (gruczoły produkujące feromony znajdują się u kotów za uszami, a ujścia gruczołów zapachowych na brzegach pyszczka). Kiedy kot turla się na widok człowieka i odsłania brzuch, oznacza to jego posłuszeństwo, pokazuje również, że zwierzak czuje się swobodnie i bezpiecznie, a jeżeli patrząc na człowieka, powoli mruży oczy, sygnalizuje mu swoje przywiązanie. Energiczne smaganie ogonem to z kolei sygnał niezadowolenia – cokolwiek je wywołuje, najwidoczniej nie podoba się kotu.
Znajomość tych podstawowych komunikatów, jakie na co dzień wysyła człowiekowi kot, zdecydowanie poprawi między nimi jakość komunikacji, a krytykom kotów jako zwierząt niewdzięcznych i nietowarzyskich udowodni mnogość sposobów, w jaki okazują one przywiązanie do swojego opiekuna.